تحلیل گفتمان انتقادی فیلم‌های تبلیغاتی نامزدهای پیروز کارزارهای انتخاباتی بررسی موردی دوره‌های هفتم و نهم انتخابات ریاست جمهوری ایران

این مقاله به تحلیل گفتمان کارزار انتخاباتی نامزدهای پیروز دوره‌های هفتم و نهم، انتخابات ریاست جمهوری ایران‌ ـ‌ آقایان سید محمد خاتمی و محمود احمدی‌نژاد می‌پردازد. هدف از این تحقیق، آشنایی و درک تحولات گفتمانی بین دولت و مردم، طی یک دورۀ هشت ساله از طریق تحلیل مقایسه‌ای دو فیلم تبلیغاتی این کاندیداهاست. روش‌شناسی پژوهش، روش تحلیل گفتمان انتقادی از منظر فرکلاف است. لذا ابتدا واژگان، ضمیر ما، وجه دستوری، استناد و قطب‌بندی‌ها مورد بررسی قرار گرفته؛ سپس با اپیزود‌بندی متن و طرح اپیزود اصلی، مرحلۀ توصیف و تفسیر، جمع‌بندی و تبیین انجام شده است. همچنین در بخشی دیگر از این مطالعه، تحلیل‌گران برای تحلیل فرامتن شرایط سیاسی، اجتماعی و تاریخی حاکم بر این دو فیلم را مورد توجه قرار دادند. در چگونگی خوانش فیلم، عواملی نظیر زاویۀ دوربین، نور، صدا، موسیقی و تصاویر نیز بررسی شد. جامعۀ آماری پژوهش، تمام‌شماری است و واحد تحلیل، کل متن، تصاویر، موسیقی و دیالوگ‌هاست که پس از به متن درآمدن، بر اساس محورهای تعیین‌شده در فرم تحلیل گفتمان، ثبت و تجزیه و تحلیل شدند. این مطالعه نشان داد که در فیلم‌های تبلیغات دو نامزد شباهت‌ها و تفاوت‌های قابل توجهی وجود دارد. هر دو به موضوعاتی چون زنان، جوانان، صرفه‌جویی در هزینه‌های تبلیغاتی و تمایل به تغییر، استناد کرده‌اند. در مقولاتی چون مفاهیم اسلام و ایران، عدالت و آزادی، قانون و مهرورزی، به‌کارگیری ضمیر ما، نگاه به دین، ادبیات و شیوۀ سخنوری و پوشش زنان، تفاوت بارزی در دو فیلم مشاهده می‌‌شود. همچنین هر دو نامزد به مباحثی چون اقتصاد، تورم، بیکاری و جرائم نپرداخته‌اند.